Ook in 2021 legde Corona een grote druk op de zorg, vaak waren mensen erg onzeker en moest men zich richten op de continuteit en was er weinig energie over om aan nieuwe zaken te werken. Tijdens covid werd samengewerkt aan advanced care planning, professionals en patienten maakten afspraken over de laatste fase van het leven. Gezondheid is niet alleen van de dokter, maar gezondheid is van ons allemaal en bovenal de patient.
In dit jaarverslag nemen we u mee in wat we als Lijn1 in 2021 zoal hebben gedaan, wat de impact daarvan is én wat we hebben geleerd. Met als een van de mijlpalen de viering van ons 15 jarig bestaan als ROS: altijd een mooi moment om even stil te staan bij waar we vandaan komen, waar we nu staan, ook in de transitie, en hoe we vervolgens met elkaar door bewegen.
Gelijk geven we de lezer een doorkijkje naar de 2022 en verder. De druk op de eerstelijnszorg is verder opgelopen, zo ver dat op 1 juli vele huisartsen op het Malieveld demonstreerden voor de toekomst. Een toekomst waar Lijn1 graag een bijdrage aan blijft en gaat leveren.
"Met elkaar staan we voor de opgave om een transitie te maken naar een duurzaam systeem."
Onze focus
We bevinden ons in een veranderende samenleving. De manier waarop we onze zorgvoorzieningen hebben georganiseerd, is niet houdbaar. Met elkaar staan we voor de opgave om een transitie te maken naar een duurzaam systeem. Dat vraagt om anders kijken, anders denken en anders doen. Als onafhankelijke ROS met kennis van de Haagse wijken en helikopterview ondersteunen we de eerstelijns zorg en de transitie.
We zijn ervan overtuigd dat we deze verandering alleen samen – met onder andere professionals uit zorg en welzijn, maar ook met bewoners en andere maatschappelijke partijen – kunnen bereiken.
Onze focus ligt op een gezonde eerste lijn, Gezond Samen Leven en bijbehorende mindset. Die manier van kijken en denken richt zich op mogelijkheden en kracht en beschouwt ieders bijdrage als waardevol. Verschillende perspectieven brengen we samen.
Onze missie? Een gezonde samenleving voor iedereen. We zien volop potentie en willen het bewustzijn hierop vergroten. Daarbij denken we niet in hokjes en werken domeinoverstijgend. Waar zit naast kwetsbaarheid van mensen de kracht? Hoe maken we die zichtbaar? Durven we daar samen op te vertrouwen? Waar heeft het vliegwiel nog een zetje nodig?
Lijn1 zoomt uit, creëert overzicht van wat er al is en doet vanuit de bedoeling, los van bestaande structuren en regels. Onze impact is zichtbaar in grotere verbondenheid van partijen en een gemeenschappelijk vertrekpunt. Een sterke basis dus, om samen op door te bouwen.
Gezond Samen Leven als vertrekpunt
Gezond Samenleven geven we samen vorm. Wat dit betekent voor verschillende professionals uit zorg en welzijn, en ook voor bewoners, hebben we in 2021 onder meer laten zien via onze Campagne Gezond Samenleven. Uit de verhalen bleek maar weer hoeveel er al gebeurt in de Haagse regio. En de verhalen laten allemaal zien dat we in een zelfde beweging zitten, waarbij het niet alleen gaat om het vanuit de zorg aanpakken van de gezondheidsuitdagingen, maar veel breder gaat om het samen anders kijken, denken en doen én het benutten van de mogelijkheden en elkaars bijdragen en talenten. Hieronder vindt u de inspirerende verhalen nog eens op een rij.
Margriet Knospe vertelde ons over haar initiatief BuitenLeeft waarmee ze mensen samenbrengt. Margriet gelooft in de kracht van mensen, het collectief en verbinding:
Esmaa Amer van apotheek Pillen en Praten in Leyenburg nam ons mee in haar visie en praktische aanpak in de wijk:
Maarten Boot, als buurtsportcoach onder meer actief in Moerwijk en Morgenstond:
Amanda de Glanville, huisarts en breed maatschappelijk betrokken in Moerwijk:
Ethlyn Richardson, die volgens Amanda de Glanville ‘Gezond Samenleven in de genen heeft’, kookt in Moerwijk:
Ellen Pals is als programmacoördinator en projectleider actief bij Haags Ontmoeten vanuit Xtra Welzijn. Daarnaast is zij betrokken bij het ouderennetwerk in Mariahoeve:
George Mulders is bestuurslid van de stichting Duurzaam en Vitaal Mariahoeve en betrokken bij ons netwerk in Mariahoeve:
Martine Roona is manueel en fysiotherapeut en aangesloten bij het Ouderen Netwerk Rijswijk:
Corine Kleijburg is praktijkondersteuner ouderenzorg bij Agape:
Daniëlle Liebrechts is casemanager Dementie bij Florence in Rijswijk en Wateringse Veld. Danielle wordt geroemd om hoe zij invulling geeft aan Gezond Samen Leven, ‘Daadkrachtig en altijd met een glimlach’. Danielle:
Pieter Flaton praktijkhouder van Multi Fysio en directeur bij Fysiogroep Haaglanden: ‘Alles is aanwezig. Financieringssystemen kunnen dat inzicht in de weg staan.’ Hij stelt tevens:
Emete Solmaz is bestuurder bij thuiszorgorganisatie Royaal Thuis. ‘Voor mij draait het om menselijkheid.’:
Akin Yalcin is opbouwwerker voor MOOI welzijn in Leyenburg en bouwt daar aan een sterke gemeenschap: ‘Daar kunnen mensen hun eigen problemen voor een groot deel samen oplossen’
Dynamiek in de wijken: bewoners en professionals samen aan zet
Anders kijken, denken, doen. Gebruik maken van elkaars talenten en (levens)ervaringen. Bij Gezond Samenleven zijn bewoners en profesionals sámen aan zet. Als Lijn1 brengen we deze verbinding tussen professionals en bewoners vooral op wijk- of buurtniveau tot stand.
"De oplossing zit in het overstappen van óf-óf naar én-én." - Evert Jan van Hasselt
Op Scheveningen Noord krijgt deze beweging in 2021 concreet vorm. Hier zette een groep betrokken bewoners en professionals zich in voor hun gezamenlijke droom: van Noordelijk Scheveningen weer een krachtige en vitale buurtgemeenschap maken. Collega Daphne Metaal vervult hierin de rol van aanjager, verbinder en kijkt en denkt mee als het om het verder vormgeven van de beweging gaat en de vertaling hiervan naar onder meer de rol van de professional in de praktijk en de samenwerking tussen partijen onderling. Hierover kon u lezen in 2021 in onze nieuwsbrieven:
Daphne pleit ervoor om samen aan de tekentafel vorm te geven aan wat nodig is. “Het is ons startpunt bij complexe uitdagingen en dus ook op Scheveningen Noord". Wat dit in de praktijk nog meer voor Daphne betekent, lezen we in haar column: Samen aan de tekentafel.
Ook in Moerwijk gebeurde in 2021 vanuit dit gekanteld perspectief veel. Professionals en bewoners weten elkaar op steeds meer vlakken als gelijkwaardige partners te vinden. Hieraan leveren we als Lijn1 onze bijdrage in de vorm van de inzet van Ellen Binnema en Amanda de Glanville als kwartiermakers in de wijk. Amanda is, zoals u hiervoor ook al heeft kunnen lezen, huisarts in Moerwijk en zij ziet nog vele kansen als het om de ontwikkeling van Moerwijk gaat.
In Loosduinen, Rijswijk en Bouwlust is in 2021 de verbinding met bewonerscollectieven gemaakt om samen op zoek te gaan naar de gemeenschappelijke uitdagingen en de aanwezige energie en mogelijkheden als het om Gezond Samenleven gaat. Waar het in de ene wijk daarbij vooral nog gaat om het perspectief “Gezonder leven door meer te bewegen en gezond te eten”, gaat het in andere wijken ook om het bredere perspectief van gezondheid (vitaliteit, veerkracht, samen dealen met de uitdagingen die er zijn).
In Loosduinen bekrachtigden bewoners de samenwerking met een (video-)oproep richting het netwerk Beter Thuis Loosduinen:
In Mariahoeve werden we begin 2021 door de bewonersorganisatie uitgenodigd om de verbinding met professionals te gaan verbeteren. Een mooi voorbeeld van een “nieuwe” wijk waar we op deze manier starten vanuit het gekanteld perspectief: de kracht i.p.v. de kwetsbaarheid van de gemeenschap als vertrekpunt. Als vervolg hierop organiseerden we in september samen met bewoners en professionals de Meet & Greet Mariahoeve: 'Als ouderen vormen we een netwerk van wijsheid'. De Meet & Greet is daarmee onderdeel geworden van de samenwerking tussen wijkbewoners, Haags Ontmoeten, GGD Haaglanden, VoorWelzijn, Lichtpuntjes van Mariahoeve, ArtsenZorg Mariahoeve, Medisch Centrum Loudon en Lijn1.
Overal gebeurt wel wat op het gebied van Gezondheid
Kijken we breed, dan zien we dat in bijna alle wijken wel wat gebeurt op het gebied van “zorg voor gezondheid” of “samenwerken aan een (meer) gezonde wijk”. Van de samenwerking tussen huisartsen en collega's uit het sociaal domein rondom kwetsbare bewoners, tot strategische “gezonde wijk sessies” met bewoners erbij, van de wens om te komen tot een wijknetwerk rondom specifieke thema's en vraagstukken tot écht samenwerken, co-creëren en vormgeven aan nieuw en anders. Veel zorg- en welzijnsprofessionals werken dan ook inmiddels, al dan niet met bewoners, samen in een wijkgericht netwerk. In de maandelijkse Lijn1 nieuwsberichten besteden we veel aandacht aan deze dynamiek en behaalde (deel)resultaten in de wijken/stadsdelen. In 2021 werd hierover onder meer het volgende gecommuniceerd:
Leidschendam-Voorburg
- GOLD 2.0: Netwerk Gelukkig Oud in Leidschendam met nieuwe energie van start
- GGZ en huisartsen: ‘Contact en verbinding is de eerste stap.’
- Paramedisch platform Leidschendam - Voorburg: 'Juist in beweging liggen kansen'
Rijswijk
- Vroegsignaleren dementie in Rijswijk: ‘Dat willen we dicht bij huis samen doen’
- Ouderen Netwerk Rijswijk: ‘Minder brandjes, meer mogelijkheden’
- Ouderenmishandeling: ‘Bewustwording en handelingsperspectief van groot belang’
Bouwlust & Vrederust
- Meer verbondenheid in Bouwlust & Vrederust: ‘Laten we onze krachten bundelen!’
- Lijn1 jaagt communicatie aan in Bouwlust en Vrederust met Siilo
- Eind van het jaar maakten we de balans op in en brachten we de beweging van de afgelopen tijd in beeld: Bouwlust en Vrederust in beeld
Onze collega adviseur Patricia Scheepers over het werken in de wijken: "We zien vaak verschillende bewegingen in een wijk. Ze hebben verschillende namen en methoden, maar vertrekken allemaal vanuit het perspectief van de mensen om wie het gaat en het werken aan gezondheid. Zo loopt er bijvoorbeeld in Laak een Participatief Actieonderzoek vanuit de Preventiecoalitie van Gezond en Gelukkig Den Haag, maar zijn er ook bewegingen gaande vanuit Krachtige Basiszorg, Living Lab en Positieve Gezondheid. Als we een duurzame en passende verandering willen bewerkstelligen, helpt het als we vertrekken vanuit het collectief en met oog voor het gezamenlijk ecosysteem. Patricia vertelt wat dat in de praktijk beteken in haar Column:
Samen dragen wij bij aan een Gezond en Gelukkig Den Haag
Als Lijn 1 dragen we bij aan een Gezond en Gelukkig Den Haag (GGDH). Deze beweging streeft ernaar – met vele andere partners in de regio – dat iedere Haagse burger zich zo gezond en gelukkig mogelijk kan voelen. Onze bijdrage start bij de gezondheid, mogelijkheden en kracht van mensen en hun gemeenschappen.
Binnen het netwerk vervullen wij de rol van inspirator en sparringpartner als het om het vormgeven van de beweging vanuit dit startpunt gaat. Tegelijk kunnen we dit verbinden aan de voorbeelden in de wijken. Ook hierbij zetten we in op het zichtbaar maken van de initiatieven die al bijdragen aan deze grotere beweging. Dit doen we onder meer door mensen te interviewen, publicaties en filmpjes te maken zoals bijvoorbeeld Samen dragen we bij aan een Gezond en Gelukkig Den Haag en Het-onzichtbare-zichtbaar-maken bij Haags ontmoeten. Kijk voor meer interviews en publicaties op de site van Gezond en Gelukkig Den Haag bijvoorbeeld onder de rubriek ‘Inspiratie’.
Samen met de programmamanager Marjolein Oudshoorn en voorzitter van het bestuurlijk netwerk Jet Bussemaker geven we bovendien de Breed Overleggen vorm. Tijdens deze vorig jaar vooral digitaal gehouden bijeenkomsten is er niet alleen aandacht voor recente ontwikkelingen van het netwerk met tientallen partners uit de wereld van zorg, welzijn en beleid, maar inspireren we alle deelnemers ook telkens op een thema als onderdeel van de visie en totaalbeweging waar we gezamenlijk voor staan: Een gezonde en gelukkige regio. Deze visie dragen we continu zowel als partner van GGDH en zelfstandig vanuit Lijn1 uit richting partners en andere betrokkenen. Daarbij leggen we continu de verbinding tussen de ontwikkelingen op bestuurlijk niveau en de ontwikkelingen in de praktijk en dus de wijken.
Want zoals Neo de Bono, betrokken vanuit Moerwijk, het zo mooi stelt: “Samen maken wij de stad”.
De GGDH bijeenkomsten in 2021 op een rij:
- Breed overleg 16 maart: De transitie van de zorg, Onderweg naar een Gezond en Gelukkig Den Haag, hoe neem je jezelf en anderen mee?
Hiervoor maakten we onder andere de introductievideo: Bewegen in transitie, hoe neem je jezelf en anderen mee? waarin Jurgen Verbeeck, bestuurder van Parnassia Groep en Neo de Bono, sociaal ondernemer en oprichter van Moerwijk Coöperatie, vertellen hoe zij nieuwe ideeën omarmen en oude laten gaan. Ter inspiratie, en om te vragen: Hoe beweeg jij binnen de transitie in onze zorg?
- Breed overleg 15 juni: Wat is de rol van de professional in de transitie van de zorg? ‘Liever kleine stapjes die beklijven dan grote beloftes die we niet waarmaken’
Vanuit onze visie op Gezond Samen Leven dragen we bij aan samenwerking tussen de verschillende domeinen in Scheveningen. Collega Daphne Metaal begeleidt daar met veel enthousiasme mooie processen. Mooi dus, dat deze wijk bij de bijeenkomst van 15 juni op het podium stond.
- Breed overleg 28 september: 1+1 = 3 samen doen we meer dan ieder afzonderlijk Samen doen we meer dan ieder afzonderlijk
Deze zogenaamde ‘blended’ sessie vond deels live plaats in de bibliotheek van Bouwlust/Vrederust, een wijk waar collega adviseur Patricia Scheepers vanuit onze visie op Gezond Samen Leven bijdraagt aan samenwerking tussen professionals uit de verschillende domeinen. Reden genoeg dus om aan te schuiven aan de gesprekstafel en meer te delen over de ontwikkelingen. Daarnaast gingen de gesprekken met verschillende gasten onder andere over de dialoogsessies in Moerwijk en de vorming van de Alliantie Zuidwest. Wat kunnen we leren van alle ervaringen? En hoe werken de verschillende bewegingen samen, zodat verschillende initiatieven en projecten elkaar versterken in plaats van tegenwerken?
- Breed overleg 30 november: Leefstijl als Medicijn
We leren steeds meer over de mogelijkheden die we vanuit onze gewoontes en gedrag hebben om gezond en gelukkig te leven. Maar hoe maken we dit iets van ons allemaal? Hoe zorgen we dat dit beter aansluit bij diegenen die hier het meeste baat bij hebben? En hoe zien we onze rol hierin? Tijdens dit Breed Overleg deelden we onze ervaringen. Naast de inhoudelijk voorbereiding van dit overleg, begeleidden verschillende Lijn1 collega’s groepen in de break out rooms.
Marjolein Oudshoorn, programmamanager Gezond en Gelukkig Den Haag:
‘Mede dankzij Lijn1 is de energie weer teruggekomen bij Gezond en Gelukkig Den Haag, een samenwerkingsverband van zorgprofessionals, bestuurders en beleidsmakers. Lijn1 is heel sterk in het vasthouden aan de visie en hoe we dit uit kunnen dragen naar alle partners, zoals middels het Breed Overleg en social media. Verder zet Lijn1 haar expertise in om Moerwijk en Laak te faciliteren te komen tot een ‘gezonde wijk’ – de kracht van Lijn1 zit er in om continu te denken vanuit ‘mens en maatschappij’ in plaats van vanuit ‘ziekte en zorg’.’
Wilma van de Vlegel, actie-onderzoeker Moerwijk:
‘Wat ik doe en hoe ik de wijk zie, linkt ontzettend goed aan de visie van Lijn1. Beiden kijken we naar wat er al is en ankeren dit op een visie van kracht en overvloed. Mensen kunnen heel veel zelf oplossen, maar het begint bij luisteren en eerlijk zijn. Als we elkaar goed begrijpen, is dat inspirerend en helpt om een gezamenlijk fundament te bouwen. Daarbij speelt Lijn1 een grote rol in de verbinding van wat er al is. Initiatieven en projecten worden aan elkaar gekoppeld op verschillende lagen; in de wijken maar ook binnen een coalitie als Gezond en Gelukkig Den Haag. Die verbinding is heel belangrijk om verder te komen en echt samen te bewegen.
Ook maakt Lijn1 expliciet van waaruit mensen dingen doen. Dat houdt de boel scherp en vraagt soms lef van partijen om dingen anders aan te pakken. We begrijpen elkaars taal en nemen daar steeds meer anderen in mee. Zo bouwen we samen een raket. Volgend jaar verwacht ik dat uit deze nu gebouwde basis veel beweging gaat voortkomen.’
Overige samenwerkingen en regionale ontwikkelingen
Nationale Diabetes Challenge loopt warm in de Haagse regio
De Nationale Diabetes Challenge is weer aan het opstarten! Lijn1 is onderdeel van de Werkgroep Haagse Diabetes Challenge. Tijdens een informatiebijeenkomst begin 2021 de vraag centraal hoe zoveel mogelijk inwoners van Den Haag mee kunnen gaan wandelen. ‘Iedereen is welkom!’
Fysio’s en preventie: ‘Volop raakvlakken en veel kansen’
Een vruchtbare bijeenkomst van de Nationale Diabetes Challenge, FysioGroep Haaglanden en Lijn 1, eind maart. Bas Van de Goor, initiatiefnemer van de Nationale Diabetes Challenge, verkende daar de samenwerking met fysiotherapeuten. Ook kwam komt de rol van preventie aan bod. Kansen zijn er volop.
Een gezamenlijke inzet voor een gezond en vitaal Den Haag Zuid West. In het zogenaamde Verbond van Zuidwest hebben wij ons daar vanuit Lijn1 aan gecommitteerd, samen met een indrukwekkende groep bewoners, ondernemers, het Rijk, maatschappelijke partners en het gemeentebestuur van Den Haag.
Samen aan de tekentafel in Zuidwest: ‘Gezondheid als leidend principe’
In Zuidwest staan grootse nieuwplannen voor de deur. Op initiatief van Lijn1 gingen zorgprofessionals en de gemeente hierover met elkaar in gesprek. De plannen bieden namelijk een mooie kans om samen breed naar gezondheid te kijken. Als we met elkaar de contouren van Gezond Samen Leven in de wijk kunnen bepalen, plukken bewoners hier straks de vruchten van.
De meeste van deze initiatieven krijgen ook in 2022 hun vervolg.
Interne ontwikkelingen
15 jaar ROS
Op donderdag 28 januari vierden we als ROS ons 15 jarig jubileum. Onder de titel “Gezondheid is van ons allemaal” ging het die avond over het samen Anders kijken, Anders denken en Anders doen. Een opgave voor ons allemaal en wat ons betreft is dat ook de basis van de transitie van de zorg.
Lees hier meer over de viering van ons jubileumfeest en de inhoudelijk bijdrage van onder meer Derk Loorbach, transitiedeskundige:
“De beweging is gaande. We zitten niet voor niks met zijn allen bij elkaar. Maar hoe gaan we dit nieuwe regime groter maken? Hoe gaan we anders doen?”
In de Rubriek '15 jaar Lijn1’ interviewden we ook een aantal “oude bekenden":
- Cokkie van Santen (oefentherapeut): Het gezamenlijke doel van betere zorg overstijgt alle hokjes
- Hendrik Vrolijk (huisarts): Henrik Vrolijk over de kracht van echt luisteren en de dokter van de toekomst
- Astrid van der Duijs (verloskundige): Mensen willen hun verantwoordelijkheid echt wel nemen.
- Marie-Anne van Erp: Vanuit onze onderlinge verbondenheid is ieders rol zichtbaar
15 jaar ROS’en in Nederland
Landelijk vormen 14 ROS’en gezamenlijk het ROS Netwerk. Op 15 april 2021 vierden we een feestje ter ere van ons 15 jarig bestaan en inspireerden we elkaar op de gezamenlijke uitdagingen en om weer vervolgstappen te zetten. Samen en met onze partners in de regio’s.
15 jaar ROS: Inspiratie om verder te blijven bouwen, met en vanuit de gemeenschap
Andere interne ontwikkelingen
Met het vertrek van Janneke Belo uit de Raad van Toezicht, heeft Sam Siemssen het RvT voorzitters stokje van haar overgenomen. Samen met Meta Carbaat en Patricia Heijdenrijk vormt hij nu onze Raad van Toezicht.
Impact en resultaten in beeld
Waar onze inzet en bijdrage veelal vorm krijgt in inspiratie, proces-begeleiding, coaching en advisering, zien we dat onze inzet direct maar vooral ook indirect effect heeft op het werk van vele professionals, onder andere in de eerstelijns zorg. Met onze inzet op gezondheid stimuleren wij namelijk de beweging "De juiste zorg voor gezondheid, op de juiste plek", waarmee de door het ministerie van VWS beoogde beweging “De juiste zorg op de juist plek” ook gerichter vorm krijgt. Ofwel, als we nu inzetten op ‘gezondheid’ en het bewustzijn te vergroten op onze eigen en gezamenlijke rol en verantwoordelijkheid op het gebied van gezondheid én zorg, is er voor de mensen die écht professionele zorg nodig hebben, ook in de toekomst zorg beschikbaar. In deze beweging nemen we ook jullie als betrokkenen en lezers graag mee!
Wilt u weten wat onze inzet en aanpak specifiek voor u en uw netwerk kan betekenen? Neem dan contact op met een van onze adviseurs.
