Op 18 juni 2022 verzamelden we erfgoedverhalen en informatie over oude spelobjecten tijdens Uitwijken Sint-Pieters. Deelnemers konden erfgoedobjecten laten beschrijven of gewoon aanschuiven bij één van de speltafels, bemand door de vrijwilligers van FMDO vzw.
We namen foto's van de spellen, interviewden mensen en fotografeerden hun eigenaars.
In deze e-tentoonstelling delen we verhalen, tradities en anekdotes over het verzamelde spelerfgoed.
Veel kijk- en luisterplezier!
Peter
Jeux Réunis
Peter bracht een prachtige spelkoffer uit de 19e eeuw mee. Het is een 'Jeux Réunis', een verzameling van allemaal kleine spelletjes. Het VIVES Spellenlab heeft in zijn collectie ook zo'n verzameldozen, maar niet van deze kwaliteit. Wat een pareltje!
Disney Filmstrip Lantern
Met dit spel kon men kleine filmrolletjes afspelen. In het doosje zitten ook kaartjes met bijpassende dialogen.
Mikado
Tot het midden van de 20ste eeuw was deze uitvoering van Mikado courant: korte witte staafjes die qua vorm varieerden. Het spel is oorspronkelijk afkomstig uit China.
Werner
Lotto en toptafel
De Brugse toptafel van Volksspelen Madeleine bracht veel herinneringen bij Werner naar boven. Hij weet nog perfect in welk Brugs Café een toptafel stond! Ook had hij een oud lotto spel mee, compleet met retrozakje voor de nummertjes. Het spel is al drie generaties in de familie en werd erg veel gespeeld. Hoe hielden ze het spel drie generaties lang intact? De moeder van Werner kleefde karton achter de blaadjes en in de plaats van nummertjes te doorkruisen, werden de gewonnen nummertjes bijgehouden met knopen.
Myriam
Dopspel
Myriam is een grote Uitwijkenfan, ook dit jaar was ze van de partij en bracht een spel mee dat al jaren op haar kast staat. Het is niet alleen een mooi voorwerp, het blijkt ook een erg toegankelijk spel. Een blinde man leerde haar het spel kennen. Bert Vertommen van Volksspelen Madeleine herkende meteen het 'dopspel', een oud caféspel waarvan de vroegste bronnen dateren uit de jaren 1910. Wellicht is het spel nog ouder. Er zijn verschillende namen voor het spel: Girolette, Virolon, Tyrolienne of (in het Nederlands) Dopspel. Elk bord heeft een andere eigen scoreverdeling. De tol en de 10 loden balletjes van dit specifieke exemplaar werden wellicht later toegevoegd. Ze dateren duidelijk van een andere periode.
Ali
Sher & Boz (Leeuwen en geiten)
Ali bracht het spel 'Leeuwen en geiten' uit Afghanistan mee. In Nepal staat dit spel gekend als 'Tijgers en geiten' (Bagh Chal). Het is een denkspel waarbij je tactisch moet spelen om je tegenstander in de val te lokken. Je hebt praktisch niets nodig om het spel te spelen: enkele lijnen en pionnen (dit kunnen steentjes en stokjes zijn). Het spel lokte de hele middag nieuwsgierigen, de speltafel is niet één moment onbezet geweest. Ali is vrijwilliger bij FMDO vzw en werkte vanaf de eerste brainstorm mee aan de uitwerking van onze collectiedag.
Kris
Congolees dammen
In de Congolese variant op dammen moet je proberen te verliezen. Dat vereist een andere mentaliteit, zeker als je het gewoon bent om zoveel mogelijk pionnen van je tegenstrever te veroveren. De spelborden worden in Congo ook vaak zelf gemaakt van recyclagemateriaal. Met wat hout, verf en kroonkurken maak je zo je eigen Congolese bord! Monica en Fons, beide buurtbewoners in St. Pieters, hebben een band met Congo en waren benieuwd om de Congolese regels te leren kennen.
Kleif
Liekeita
Fadi demonstreerde indrukwekkende 'bikkelskills'. Ook in Syrië kennen ze het spelletje met de stenen onder de naam 'Liekeita'. Fadi heeft het aan zijn kinderen geleerd zodat ze het spel konden demonstreren op onze collectiedag. Kleif kan ondertussen ook aardig wat bikkelen en speelt het spelletje nu vaak met zijn broers en zus.
We willen iedereen bedanken die heeft meegeholpen aan deze prachtige dag!
Maak kennis met de organisatoren: