Alias in enkele woorden
Alias is al bijna 15 jaar de enige Brusselse organisatie die gespecialiseerd is in de psycho-medische en sociale begeleiding van mannen en trans*- prostitués.ees/sekswerkers.sters in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Alias heeft het werk overgenomen van Adzon, dat in 2009 verdween.
De missie van Alias is gebaseerd op de overtuiging dat de strijd tegen uitsluiting, discriminatie en geweld waar een categorie mensen specifiek het slachtoffer van is, de ontwikkeling van benaderingen, instrumenten en methoden vereist, die in het bijzonder gericht is op deze categorie mensen.
Mannen en trans*- personen die betrokken zijn bij sekswerk/prostitutie vormen een specifieke groep mensen dat een verhoogd risico loopt op blootstelling aan armoede, dakloosheid, gezondheidsproblemen, fysiek, psychologisch en institutioneel geweld. De uiteenlopende vormen van discriminatie waarmee zij worden geconfronteerd, bemoeilijken hun toegang tot zorg en tot algemene sociale voorzieningen.
Het doel van Alias is dan ook het welzijn van de betrokken personen te verbeteren, met name door toegang tot de grondrechten, sociale integratie en de bevordering van hun gezondheid in de ruimste zin van het woord en hun seksuele gezondheid in het bijzonder.
De afgelopen twee jaar gingen structurele veranderingen gepaard met de groei van het team en de activiteiten van de vzw:
- Voortdurende aanpassing van de ontwikkeling van de werkmethoden, aan het publiek en aan zijn specifieke behoeften.
- Versterking en bestendiging van de belangrijkste subsidies van de GGC, de COCOF en het RIZIV: start van de goedkeuringsprocedure van de GGC voor de ondersteuning van daklozen, herlancering van het tweede vijfjarenplan voor gezondheidsbevordering van de COCOF en van de overeenkomst "medisch-sociaal centrum" van het RIZIV.
- Voortzetting van de reorganisatie van de activiteiten gebaseerd op drie pijlers: hulp aan personen, gezondheidsbevordering en toegang tot zorg.
De Gasts
In 2022 heeft het Alias-team 500 mensen ontmoet. Dit aantal is sinds de oprichting van de organisatie voortdurend gestegen. Verhouding van HsH en trans* personen in 2022 is 55/45. In totaal heeft iets meer dan de helft van de mensen die wij ondersteunen geen of beperkte toegang tot sociale bijstand.
Het team
In 2022, telde Alias 15 personen die samen 10,4 voltijds werkten, verdeeld over een tiental functies in sociaal werk, drie ondersteunende functies en twee artsen.
De Pijlers
Het dienstenaanbod van Alias is georganiseerd rond:
- De pijler “hulp aan personen” groepeert de projecten en het dienstenaanbod gelinkt aan individuele begeleiding en straathoekwerk.
- De pijler “gezondheidsbevordering” groepeert missies en preventiecampagnes, riscicovermindering, de gemeenschapsgerichte aanpak van gezondheid.
- De pijler “screening toegang tot zorg” groepeert de organisatie van medische permanentie, het verrichten van mobiele tests, en projecten gelinkt aan de toegang tot zorg.
Individuele begeleiding
Het hoofddoel van de individuele begeleiding is het bieden van gerichte psycho-medische en sociale ondersteuning. Gasts kunnen bij ons terecht met eender welke vraag of behoefte. De begeleiding kan plaatsvinden in het kantoor van Alias of daarbuiten: op een afdeling waar een stap gezet moet worden, in de woonruimte van de begeleide personen, in een café of op een openbare plaats. Deze begeleiding kan ook de vorm aannemen van een overdracht, een doorverwijzing naar een gespecialiseerde dienst of een dienst die beter aangepast is aan de behoeften van de persoon.
In 2022 vond de individuele begeleiding plaats op 232 van de 253 werkdagen, met in totaal 1.320 ontmoetingen. Twee derde van de gasts is illegaal of heeft een precair verblijfsdocument. De onzekerheid en instabiliteit van hun situatie versterkt vaak hun afhankelijkheid van economisch-seksuele uitwisseling. Dit heeft ook grote gevolgen voor hun vermogen om toegang te krijgen tot de steun en de rechten die door andere instellingen worden aangeboden.
Avond-en-nachtwerk
Het doel van dit werk is aanwezig te zijn op sociale en openbare plaatsen waar gasts in contact zouden kunnen komen met klanten. Tijdens deze rondes bieden wij degenen die dat wensen risicobeperkend materiaal voor seksuele contacten aan (condooms en glijmiddel). Het is een gelegenheid om een discussie op gang te brengen, de mensen die we al kennen te leren kennen, nieuwe gasts te ontmoeten en de plaatsen, de praktijken en hun evolutie te observeren.
In 2022 was het Alias-team, zoals vele jaren, op vrijdag- en zaterdagnacht van 20u tot 2u aanwezig op plaatsen waar sekswerk/prostitutie werd uitgeoefend. Er werden 85 avonden doorgebracht in de straten, parken en bars van het Brussels Gewest, wat resulteerde in 525 contacten.
Tijdens deze contacten werden vooral de volgende onderwerpen besproken:
- Risicobeperking in verband met sekswerk
- Het ondergaan van agressie en geweld
- Huisvesting
Permanentie Onthaal
De permanentie onthaal wordt elke woensdag van 14 tot 17 uur gehouden en biedt de doelgroep een anonieme, vertrouwelijke en vriendelijke opvang die zonder afspraak toegankelijk is. Tijdens deze sessies kunnen gasts een maaltijd bereiden, een activiteit voorstellen of gewoon een rustpunt vinden.
In 2022 vonden 50 sessies plaats, voor een totaal van 381 gasts, die deelnamen, met een gemiddelde van 8 gasts per sessie. Het aantal deelnemers·sters neemt voortdurend toe (in 2019 gemiddeld 3 gasts per sessie, in 2020 3,8 gasts en in 2021 5 deelnemers·sters) omwille van de behoefte van de gasts om hun isolement te doorbreken en het succes van de permanentie onthaal, die op steeds meer belangstelling kan rekenen.
De verborgen dakloosheid, een onderschatte realiteit
Van de gasts van wie we de huisvestingsomstandigheden kennen, bevinden twee op drie zich in een situatie van slechte huisvesting of dakloosheid.
De daling van het aantal personen in stabiele en aangepaste huisvesting komt overeen met een toename van precaire huisvesting, eerder dan hun aanwezigheid op straat of in de opvang voor daklozen. Deze situaties zijn moeilijk te kwantificeren en worden daarom weinig in rekening gebracht bij de ontwikkeling van een beleid ter ondersteuning van mensen en het organiseren van diensten voor daklozen.
Drie elementen dragen bij tot de huidige situatie:
- Op de huurmarkt: het gebrek aan betaalbare huisvesting, de eisen van de eigenaars om een woning te kunnen huren, discriminatie gebaseerd op seksuele geaardheid of genderidentiteit.
- De crisis in de opvang van asielzoekers·sters: discriminatie en geweld gebaseerd op seksuele oriëntatie of genderidentiteit komen veel voor en hebben tot gevolg dat ons publiek de asielcentra van Fedasil verlaat of mijdt. Daar komt de grote stijging van de aanvraagen bij - + 42% en 2022 – zorgt ervoor dat plaatsen zeldzaam zijn.
- Gebrek aan huisvesting of onderdak voor illegale bewoners: een derde van de gasts bevindt zich in een niet-reguliere situatie en kan bij gebrek aan beter alleen terecht in de noodopvang, wat vaak een ontoereikende oplossing is.
In 2022 voltooide Alias een vijfjarig programma als gezondheidsbevorderaar, en begon een nieuw programma op te stellen rond drie geherdefinieerde pijlers: de gemeenschapsgerichte gezondheidsaanpak, risicovermindering en bewustmaking/opleiding voor de sociale gezondheidssector.
Risicovermindering
- Gebruik: Het hele jaar door werd schadebeperkend materiaal in verband met druggebruik uitgedeeld. De inloopsessies zijn een goede gelegenheid om nuttige informatie door te geven, mensen te herinneren aan goede gewoonten, mensen bewust te maken van risicovolle praktijken en geschikt materiaal uit te delen.
- Prostitutie / sekswerk: Kits seksuele risicobeperking met condooms en zakjes glijmiddel worden uitgedeeld bij de permanentie onthaal en tijdens het straathoekwerk, en zijn de rest van de tijd vrij beschikbaar zodat de gasts zichzelf kunnen helpen telkens wanneer zij langs de Alias-kantoren komen.
De communautaire benadering
In 2022, werd een communautaire diagnostiek m.b.t. de gezondheidsbehoeften gestart en een eerste vragenlijst werd afgenomen bij de gasts. Deze heeft ongeveer vijftig antwoorden opgeleverd en vertegenwoordigt de ervaring van 10% van het publiek. De enquête zal in 2023 worden voortgezet en zal een verfijning van de vragen omvatten.
De communautaire en participatieve activiteiten werden in 2022 voortgezet. Ze bestonden uit een vakantieverblijf, culturele activiteiten, verschillende focusgroepen om de verhalen en de ervaringen te verzamelen rond noodopvang, geweld in verband met prostitutiepraktijken of het verwoorden van getuigenissen, verzameld in het kader van de in 2021 gepubliceerde enquête.
Internet Permanentie
De 100 permanenties gehouden op dinsdag en donderdag van 15u tot 17u in 2022 hebben tot 350 contacten geleid, op 2046 opgetekende profielen.
Naast vragen over de organisatie van het dienstenaanbod (locatie en toegangsvoorwaarden) hadden de uitwisselingen vooral betrekking op:
- Seksuele gezondheid (soorten screening aangeboden op de medische permanentie, toegang tot PrEP en gezondheidszorg, Antiretrovirale Therapie, preventiemateriaal en risicobeperking)
- De localisatie en toelatingsvoorwaarden voor vaccinatie tegen Covid (herinnering)
- De overdracht van informatie i.v.m het apenpokkenvirus (preventie en toegang tot vaccinatie)
- De voorwaarden om toegang te hebben tot het grondgebied, tot werk en tot gezondheidszorg.
Tijdens een internetsessie delen we onze uitwisselingen in volgens drie types: "pro-contact", wanneer we het initiatief nemen om contact op te nemen met een sekswerker.ster; "contact", wanneer we gecontacteerd worden; "observatie", wanneer we een persoon zien die we kennen of onlangs gecontacteerd hebben en we het niet nodig vinden om contact op te nemen.
In 2022 hielden we 100 sessies, waarbij meer dan 2000 'pro-contacten' (gemiddeld 20,5 per sessie) plaatsvonden, evenals 350 'contacten' (3,5 per sessie) en iets minder dan 2500 observaties (23,2 per sessie).
Communicatie, sensibilisering & belangenbehartiging
Bewustmaking en belangenbehartiging behoren ook tot onze opdrachten. In 2022 hebben we in samenwerking met O'yes opnieuw gewerkt met studenten van de ULB en verschillende universiteiten. We werken ook met teams van maatschappelijk werkers, in de opleidingsprogramma's van het AIDS Preventie Platform en in het kader van het Vesale-project voor de opleiding van het personeel van het Sint-Pietersziekenhuis. In 2022 hebben we ook deelgenomen aan de opleiding van het CPVS (Zorgcentrum na Seksueel Geweld) -medewerkers en teams van gemeenschapswachters.sters van de stad Brussel.
We hebben samengewerkt met de FDSS (Federatie van de Maatschappelijke Diensten) in het kader van twee diepgaande onderzoeken over "Prostitutie en toegang tot rechten": de democratische reikwijdte van sociaal werk en de politieke reikwijdte van sociaal werk. We hebben ook deelgenomen aan het ontwerpen van een bewustmakingskaartspel voor eerstelijnspersoneel van sociale diensten.
Strijd tegen geweld
De onderwerpen die tijdens de avond door de gasts werden aangesneden, herinneren ons eraan dat straatprostitutie/sekswerk de mensen die het uitoefenen, blootstelt aan risico's en talrijke vormen van geweld. Dit heeft verschillende bewustmakingsacties in 2022 bevorderd en gestimuleerd.
Onrechtmatigheden en geweld t.o.v. sekswerkers.sters/prostitués.ees in de IJzerwijk
- Ons onderzoek naar Onrechtmatigheden en geweld t.o.v. sekswerkers.sters/prostitués.ees in de IJzerwijk werd wijd verspreid via onze partners in Brussel, in Vlaanderen en in Wallonië in 2022. De enquête kan vrij en in haar volledigheid geraadpleegd worden op de site van de vzw.
Yser Kortfilm
De kortfilm Yser werd ook in 2022 vertoond om de resultaten van de enquête onder de aandacht te brengen, met de steun van de Dienst Gelijke Kansen van de Stad Brussel, de KVS, cinema Aventure en de partnerverenigingen Utsopi, Espace P., Le poisson sans bicyclette, Diogènes et Garance. De film heeft ook succes gehad op festivals.
In 2022, werd hij een tiental keer vertoond :
- Court mais trash in maart 2022 in cinéma Aventure (Brussel)
- BSFF op 23 en 27 april 2022 in Cinéma Flagey (Brussel)
- Festival JERK OFF op 14 mei 2022 in het Centre Wallonie Bruxelles (Parijs)
- De Ciné-club van Poisson sans bicyclette asbl op 25 augustus 2022 (Brussel)
- Projectie in de grote zaal van de KVS op 7 oktober 2022 (Brussel)
- Voor het FIFF, op 1 oktober in Cinéma Caméo 4 (Namen)
- Op QUEER MAIS TRASH op 13/10 in cinema Aventure (Brussel)
- Op het Festival International Cinémondes de Berck-sur-Mer op 11 oktober 2022 (Normandië)
- - Projectie ter gelegenheid van TDOR op 21 november 2022 in cinéma Aventure met tussenkomst van de asbl Garance (Brussel)
- - Projectie ter gelegenheid van de Internationale dag tegen het geweld tegen Sekswerkers·sters op 17 december in cinéma Aventure, met tussenkomst van UTSOPI en Espace P. (Brussel)
Voorleesperformance van de getuigenissen
De getuigenissen die uit het onderzoek voortvloeiden, waren vanwege hun kracht en literaire kwaliteiten het onderwerp van een aparte publicatie, die bij elke vertoning van de film werd uitgedeeld. In oktober 2022 werden ze, met de steun van Midis de la Poésie, voorgelezen door de multidisciplinaire kunstenares Marie Darah in het Maison Poème.
Decriminalisering & parlement
Na de stemming over de hervorming van het strafrecht op seksueel gebied, met inbegrip van de decriminalisering van sekswerk, zijn wij samen met andere non-profitorganisaties uit de sector bij verschillende kabinetten, parlementen of andere overheidsinstanties tussenbeide gekomen om onze aanpak m.b.t. risicovermindering voor mensen die betrokken zijn bij sekswerk/prostitutie te verdedigen.
Medische permanentie
- Mannen cis : 186
- Trans* personen: 74
- Nieuw : 139
- Gekend : 121
In 2022 kwamen 260 verschillende mensen voor medische consultaties - 29% meer dan in 2021 - voor een totaal van 761 consultaties en 282 sociale bezoeken. Er was een toename van 5% van mensen bekend bij ons, terwijl nieuwe mensen een toename van 60% vertegenwoordigden.
Cisgender mannen die seks hebben met mannen blijven het grootste publiek (72%) in 2022. De stijging is evenredig aan het voorgaande jaar bij het trans* publiek.
De gemiddelde leeftijd ligt tussen de 20 en 34 jaar en het publiek in deze leeftijdsgroep vertegenwoordigt de grootste stijging. De meerderheid (60%) komt uit Latijns-Amerika en het aantal blijft elk jaar stijgen.
Onderzoek & Belangenbehartiging
Toegang tot PReP
Gezien het belang van preventieve HIV-behandeling voor cis* MSM, trans* en/of sekswerkers.sters-publiek, heeft Alias deze aanbevelingen in overweging genomen voor zijn publiek, ook zonder toegang tot zorg. In oktober 2019 werd een samenwerking met de S-Clinic opgezet om de toegang tot PrEP te verzekeren.
Van de 260 gasts die in 2022 werden gescreend, waren er 64 geïnteresseerd in PrEP, 4 ontdekten hun hiv-status en 40 konden gratis pre-expositieprofylaxe krijgen bij de S-Clinic. Ongeveer 20 mensen bereikten het ziekenhuis niet, waarschijnlijk omdat ze Brussel verlieten.
Sneltests (TROD’S)
In 2022 nam het Alias-team deel aan de inhoud van opleidingen over het gebruik van sneltests (TROD's) om te praten over de meest kwetsbare bevolkingsgroepen.
- Ontmoetingen met Ex Aequo en Dokters van de Wereld voor een partnerschap om hun busje/medibus te gebruiken voor onze sessies op plaatsen waar aan sekswerk wordt gedaan.
- Gemeenschappelijke sessies met de familiale planning Aimer Jeunes werden in de IJzer wijk georganiseerd.
- Een screening sessie, met Ex Aequo als partner, werd in een gay sauna georganiseerd.
- Na vraag bij het publiek is er beslist ons aanbod van sneltests (TROD) naar flats waar escorts wonen of werken uit te breiden. Het team werkt momenteel aan het consolideren van de vertrouwensbanden met enkele sleutelactoren die deel uitmaken van het publiek.
Van de 10 in 2022 uitgevoerde sneltests (TROD) werden er 5 binnen de muren van de organisatie uitgevoerd en 5 in een sauna. Niemand wilde 's avonds in Yser getest worden. Er waren geen sneltests reactief.