Symposium ‘LET’S GET WEAVING!’
Identiteit van het twentse landschap en kansen voor een ruimtelijke agenda
Opgaven toen, nu en straks. Landschap onder druk of landschap als drager van de ontwikkeling?
Omdat het landschap momenteel vol in de belangstelling staat, organiseerden waterschap Vechtstromen, de provincie Overijssel en stichting Landschap Overijssel op 2 maart 2022 een symposium met als onderwerp ‘De identiteit van het Twentse Landschap en kansen voor een ruimtelijke agenda’. Deze drie organisaties zijn ieder vanuit hun eigen achtergrond en verantwoordelijkheden intensief betrokken bij het vormgeven van de toekomst van het landschap. Op hun visies reageerden sprekers uit het bedrijfsleven, lokale overheden en landschapsarchitectuur. Tevens overhandigde watergraaf Stefan Kuks het eerste exemplaar van het boek ‘Twente door de ogen van Jacob van Ruisdael’ aan Andries Heidema, commissaris van de Koning in Overijssel.
‘Let’s get weaving’: samen aan de slag met het Twentse landschap! Hieronder een verslag in woord en beeld van het goede gesprek dat we op 2 maart voerden in het Rijksmuseum Twenthe.
♾♾♾
Welkom door stefan Kuks
Het (mini)symposium ‘Let’s get weaving’ gaat over de kansen die er zijn om opgaven met een ruimtelijke component in Twente in samenhang op te pakken.
Het Twentse landschap is vergelijkbaar met een weefsel, een weefsel van water, natuur, bebouwing, infrastructuur en agrarische gebruiksgronden. En dat landschap is in sterke mate vervlochten met onze economie. Het kan zelfs een vestigingsvoorwaarde voor de economie worden genoemd. Er moet in de komende jaren heel veel gebeuren in het ruimtelijke domein, de opgaven zijn groot. Iets wat ook onderkend wordt door het nieuwe kabinet. En dat kunnen we alleen sámen.
In Twente zijn alle grote opgaven met elkaar vervlochten. Dat weefsel kunnen we versterken, benutten of verslijten. Maar in de basis is het er altijd en bepaalt het in grote mate de mogelijkheden voor ontwikkelingen: toen, nu en straks. Wat is het verhaal van Twente? Hoe kunnen we het landschap de drager van ontwikkeling laten zijn? Daarover gaan de pitches en het daarop aansluitende gesprek bij dit symposium.
“Beelden zijn belangrijk maar krijgen pas écht waarde als je ze samen handen en voeten geeft. Dat is de opdracht aan de bestuurders die nu aan het roer zitten.”
♾♾♾
Drie PitChes
Stefan Kuks
De blauwe weefdraad; Blauwgroene lijnen in het landschap
Met structureel droog en incidenteel nat als uitdaging schetst Stefan Kuks (watergraaf waterschap Vechtstromen) een toekomstbeeld van de beekdalen en de dominante blauwe ader die van de stuwwal naar Zwolle loopt. Hoog en laag van elkaar afhankelijk. Kansen voor het landschap.
“Twente heeft zich ten koste van het landschap en het watersysteem ontwikkeld. Nu lopen we tegen de grenzen aan. Draai het om: investeer in het landschap, maak van Twente een landschapsmetropool die voor de economie onderscheidend werkt. En verbind Twente met Duitsland, het Vechtdal, Zwolle, de IJsseldelta en de Achterhoek.”
♾♾♾
Michael Sijbom
De groene weefdraad; De inrichting van ons thuis, van ons landschap
Gedachten door Michael Sijbom (directeur Landschap Overijssel) over hoe het groene Twentse coulisselandschap op de hooggelegen gebieden echt door bewoners, bedrijven en overheden (h)erkend wordt als onderscheidend karakter van de regio Twente. En hoe door hierin te investeren dit verder kan bijdragen aan de zo gewenste ‘high-tech regio in het groen’.
“Twente raakt zijn ziel en identiteit kwijt, doordat het landschap er al decennia in de verdrukking is. Welvaart en economie kunnen echter niet zonder welbevinden en welzijn. Uitdagingen hangen dus samen. Laten we daarom de kracht van het landschap inzetten in een gezamenlijk regionaal ontwikkelplan.”
♾♾♾
Andries Heidema
De grijs-rode weefdraad; een sterk Overijssels wandkleed door de combinatie van opgaven
Andries Heidema (commissaris van de Koning in Overijssel) bespreekt hoe het denken in beelden helpt de toekomst samen te vormen: Panorama Nederland en de panorama’s/streefbeelden uit de Omgevingsvisie Overijssel (in ontwikkeling). Ontwerpend onderzoek om blauwe, groene en grijs-rode opgaven te combineren.
♾♾♾
DE PITCHES LEIDEN TOT de volgende reacties
We hebben enkele deelnemers aan het symposium gevraagd als coreferent hun reactie te geven op de drie pitches.
Regina Nieuwmeijer:
“Twenteboard: Van een focus op ‘Bruto Regionaal Product’ naar een focus op ‘Bruto Twents Geluk’. Groen is van groot belang voor de economie!”
Jeroen Diepemaat:
“Meer bakstenen, minder groen? Woningbouw, werkgelegenheid, natuur en water, dat zijn geen tegenstellingen. Ze kunnen en moeten in samenhang worden ontwikkeld.”
Jessica Hammarlund Bergmann:
“Onze belangrijkste erfgoederen zijn het landschap en de groene structuren. Met 10.000 nieuwe woningen heeft Enschede een grote opgave, waarbij contact met het groen door behoud en ontwikkeling van groene verbindingslijnen de ontwerpuitdaging wordt.”
Martijn Dadema:
“We moeten een integrale, bovenregionale visie maken waarin we opgaven verbinden. Dat vergt verbeelding, je moet in je hoofd een plaatje kunnen maken en onderkennen wat voor jou daarin echt belangrijk is. Een visie is daarmee niet belangenvrij. Het gesprek daarover leidt tot tegenstellingen, maar bovenregionale samenwerking is cruciaal en vergt geïnspireerd leiderschap.”
Tom Bade:
“‘Let’s get weaving’? Top! Maar …., waar is het weefgetouw? Hóe gaan we weven? Naast visie en verbeeldingen moeten we het daar ook dringend over hebben!”
Berno Strootman:
“Qua ruimtelijke ontwikkeling leven we in een toptijd! Eindelijk staat alles waarvoor aandacht nodig is in het landschap in samenhang op de agenda. Én er is geld! Panorama NL was bedoeld als inspiratie, om te verleiden. Nu is het tijd voor het echte werk, voor concretisering in gebiedsplannen. De stikstofopgave is daarbij de hefboom om ook aan andere opgaven te werken. Europese afspraken vormen de stok achter de deur. Aan de slag dus met deze grote ontwerpopgave!”
Afsluiting mini symposium
Het minisymposium wordt afgesloten met een oproep aan de aanwezigen om gezamenlijk leiderschap in de ontwikkeling van het landschap te tonen.
“Het wenkend perspectief? Als blijkt dat we in staat zijn om tot een samenhangend verhaal te komen, met oog voor het prachtige Twentse landschap.”
Foto’S symposium
Hieronder het symposium verstild in beelden, met een uitsnede van een van de gobelins uit het Rijksmuseum Twenthe op de achtergrond.
Intermezzo in het symposiumprogramma: aanbIeding boek
Kunst kan ons leren kijken en het landschap op een andere manier laten beleven. Eerder al keek waterschap Vechtstromen door de ogen van Vincent van Gogh naar het Drentse deel van het beheergebied van het waterschap. In deze publicatie zoeken we naar de identiteit van het Overijsselse deel van het beheergebied van het waterschap: Twente. Verbeeld wordt het Twentse landschap, door de ogen van Jacob van Ruisdael.
Watergraaf Stefan Kuks biedt tijdens het symposium het boek ‘Twente door de ogen van Jacob van Ruisdael; in het perspectief van de hedendaagse uitdagingen’ aan aan commissaris van de Koning in de provincie Overijssel Andries Heidema.
illustratIes onder dit beeldverslag
- Klik voor meer informatie over de op de foto’s zichtbare gobelins uit het Rijksmuseum Twenthe op de knop ‘Gobelinzaal’.
- De bloemen onder de pitches zijn afkomstig uit de tentoonstelling ‘Tekenen = Denken’ (2020, Rijksmuseum Twenthe). Klik op de knop ‘Tekenen = Denken’.