Verder met nieuwe energie
Na de moeizame start door corona brak in het voorjaar de zon door en gingen we verder met nieuwe energie. In 2022 gebeurde er veel. Al was het alleen maar omdat de hele stad wel in verbouwing leek met de bijbehorende hoeveelheid vergunningsaanvragen en opgravingen. Ook de toeristen zijn terug: Molen de Valk tikte de 28.000 bezoekers aan en qua evenementen mocht alles weer in de loop van het jaar. Dat hebben we geweten want we zijn een gewilde partner in allerlei evenementen. Van een interessante Openbaarheidsdag en de Nationale Open Monumentendagen tot een succesvolle Museumnacht. Dit jaaroverzicht is een terugblik op alles wat we dit jaar gedaan hebben – met nieuwe energie dus! Veel leesplezier.
Ariela Netiv - directeur
Evenementen
Leiden2022
Leiden was dit jaar dé Europese wetenschapsstad (European City of Science). Een jaar lang, elke dag, was er rondom het thema wetenschap van alles te doen in de stad. Ook Erfgoed Leiden en Omstreken deed mee, met verschillende activiteiten:
Openbaarheidsdag | Met als eerste activiteit Openbaarheidsdag op 3 januari, de dag waarop archiefstukken uit 1946 toegankelijk werden. We namen bezoekers mee terug in de tijd – over de armoede, aanslagen en herstel van de stad na de Tweede Wereldoorlog.
Maand van de Geschiedenis | Tijdens een drukbezochte bijeenkomst op de zaterdagochtend in de bibliotheek van BplusC belichtten we de Buskruitramp van 1807. Via de vuurwerkramp in Enschede kwamen we bij de lokale vuurwerkproductie bij Kat.
Verder... stonden we op de markt in de Stevenshof om inwoners te vragen naar hun favoriete plek in de wijk, in het kader van de inventarisatie van jonge bouwkunst. Ook organiseerden we een archeologische schervenworkshop voor ouderen in een buurthuis.
Nationale Archeologiedagen
Aardewerk uit de Romeinse tijd, een houten lepel en een olielamp uit de 17e eeuw... Normaal gesproken goed opgeborgen in ons depot maar nu virtueel te zien. Op 18 juni stonden archeologen van Erfgoed Leiden en Omstreken voor Molenmuseum De Valk om alles te vertellen over hologrammen van archeologische vondsten. Ook was er een aantal echte archeologische vondsten te zien.
Museumnacht
De jaarlijkse Museumnacht, met onder andere een spooktocht in het depot en prachtige muziek in de studiezaal, was weer live en drukker dan ooit. Van al die activiteiten met veel bezoekers en geïnteresseerden krijgen we superveel energie.
Open Monumentendagen
Het thema van de Open Monumentendagen 2022 was duurzaamheid. Er kwamen zo’n 19 duizend bezoekers een kijkje nemen in de 34 voor publiek opengestelde monumenten. Bij elkaar telden we ruim 47 duizend bezoeken aan monumentale panden en locaties.
Nog nooit eerder stond duurzaam erfgoed zo in de spotlight. Van alle kanten werd belicht hoe duurzaam historische woningen kunnen zijn. Met als hoogtepunt de lezing van duurzaamheidscollega Vera Kuijpers in het Rijksmuseum van Oudheden, waarbij ze stilstond bij de circulariteit van monumenten en hoe je bouwonderdelen verantwoord kunt isoleren.
Vrijwilligers
De vrijwilligers konden weer volop aan de slag op de Boisotkade. Een leuk feitje: de oudste vrijwilliger werd dit jaar 95 en de jongste is van 2003; 76 jaar verschil dus, maar beiden zijn even enthousiast voor ons aan de slag. Bijzonder om te noemen is dat we steeds vaker mensen kunnen helpen met een werkervaringsplaats. De gemeente Leiden, maar ook bijvoorbeeld instellingen die zich inzetten voor personen met een bepaalde afstand tot de arbeidsmarkt, wisten ons dit jaar goed te vinden.
Personendatabase
Een groep vrijwilligers vulden de genealogische database aan met de gegevens uit de Burgerlijke Stand van Katwijk. Dankzij de inzet van deze vrijwilligers gingen we in de loop van het jaar voorbij de 7 miljoen records in de personendatabase.
Robin (19): 'Het is leuk werk, en ook nog eens super ontspannend. Deze overlijdensaktes zijn heel officieel en onpersoonlijk, maar door sommige namen zelf op te zoeken, krijgen de mensen toch een gezicht. Veel leuker dan een avondje Netflix!'
Dossier071
Erfgoed Leiden en Omstreken ging samen met een groep van 182 vrijwilligers verder met het digitaliseren van de politiearchieven van Leiden, uit de oorlogsjaren 1940 t/m 1945. Een overzichtelijke tijdlijn geeft een goed beeld van gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Na het digitaliseren van de archiefstukken en het invoeren van alle 103.442 meldingen uit de dag- en nachtrapporten in de database zijn deze online doorzoekbaar. Binnenkort start er ook een project met politiemeldingen uit Katwijk, en krijgen de verhalen uit Leiden meer diepgang met de toevoeging van processen-verbaal aan het project.
1000 vondsten
Twaalf vrijwilligers van het project 1000 vondsten zetten zich in voor het maken van 3D-modellen van archeologische vondsten uit Leiden en de regio. De modellen voor de hologram vitrine worden steeds mooier. De vrijwilligers maken zich deze lastige techniek steeds meer eigen. Een enthousiaste stagiaire schreef de teksten voor bij de hologramvitrine, en in 2023 staat de vitrine onder andere bij BplusC in Leiden.
Molenmuseum de Valk
In juni zijn de woning en de overlopen van de molen voorzien van betere verlichting. In de zomer werd de molen weer als vanouds goed bezocht! In de maand augustus vonden 4245 bezoekers uit 67 verschillende landen hun weg naar het museum.
De molen maakte een record aantal omwentelingen, namelijk 365.772. Het aantal bezoekers dit jaar was 28.054.
Onze wettelijke taken
Verzamelen, beheren, inspecteren
Archeologisch depot
Cursussen | We werkten mee aan de PASTA (nascholings)cursus Conserveren voor archeologisch depotbeheerders, die we bij ons in huis gaven.
Metaalcollectie | We conserveerden een groot aantal metalen voorwerpen uit onze collectie en waar nodig zijn deze gerestaureerd door een gespecialiseerde metaal conservator. Onze volledige metaalcollectie is nu weer in prima staat, en daar zijn we heel blij mee.
Restauratie atelier
Weten waar je het voor doet | Opdrachten waarbij je weet waarvoor je het doet, daar krijgen onze restauratiemedewerkers energie van. Zo kunnen stukken weer veilig geraadpleegd worden in de studiezaal of elders. Een mooi voorbeeld daarvan is een gedeelte uit het archief van A.I. Deudekom. Studenten van de Universiteit Leiden vroegen twee beschadigde technische tekeningen van de universiteitsmanege op semi-transparant papier aan. Eén van de twee tekeningen had naast oude reparaties met plakband ook scheuren en vouwen. Door de lijm van het plakband was de tekening aan zichzelf vastgeplakt. Het plakband werd verwijderd met behulp van warmte. De lijmlaag, en daarmee ook de bruine verkleuring, verdween zo goed als mogelijk met het oplosmiddel Ethyl Acetaat. Door de tekening licht te strijken verminderden de vouwen. De tekening verstevigden we met thermoplastisch reparatiepapier. Klaar voor veilige inzage in de studiezaal!
Archieven
Dit jaar startten twee nieuwe archiefinspecteurs en waren ook inspectieonderzoeken op locatie bij de aangesloten gemeenten weer mogelijk. Aandachtspunten waren het klaarmaken van de (digitale) bouwdossiers voor overdracht naar het archief en de e-mailarchivering voor de gehele regio. Ook was regionaal overleg weer mogelijk: via casussen bracht een aantal gemeenten in hoe zij met hybride archivering (deels digitaal, deels fysiek) te maken krijgen.
Aantal archiefinspecties: 9 || Totaal aantal kilometers (Leiden en regiogemeenten): 17,6 km || Nieuwe aanwinsten van 2022 in meters: ca. 75 m
Bijzondere aanwinst
Notulenboek van de Vereniging van Steen- en Dakpannenfabrikanten
In dit boek staan de handgeschreven notulen van bestuursvergaderingen uit de periode 1818-1888. De bestuurders kwamen bijeen in het Herenlogement bij De Burcht, later in de Stadsgehoorzaal in Leiden. Een enkele keer in een andere gemeente, bijvoorbeeld in het Badhuis te Katwijk. De heren bespraken de vermindering van de drinkgelden van de werkmannen, maakten prijsafspraken voor de verschillende soorten dakpannen of beklaagden zich over de concurrentie uit het buitenland. Wie niet kwam opdagen bij de vergadering kreeg een boete van 3 gulden.
Bibliotheek
Dit jaar behaalden we een topscore van bijna 700 nieuwe aanwinsten in de bibliotheek.
Een bijzondere aanwinst | Het boek Gerrit Kromhout, ongekende vader gaat over zoon Gerrit uit het gezin Kromhout. Zijn ouders dreven een groentewinkel aan de Pieterskerkgracht 28, hoek Diefsteeg. Dit adres werd een belangrijk onderduikadres in de Tweede Wereldoorlog. Gerrit werd slechts 23 jaar en overleed in februari 1944 in het Leidse Diaconessenziekenhuis. Het boek geeft nieuwe informatie over de jong overleden vader. Een van zijn broers, Cor Kromhout, was zeer actief in het verzet en lid van de verzetsorganisatie LO, die regelmatig boven de groentewinkel vergaderde. Van hem kreeg Erfgoed Leiden en Omstreken een groot gedeelte van zijn verzetsarchief. Een selectie aan stukken is terug te vinden in de Beeldbank WOII.
Digitaliseren en doorzoekbaar maken
Digitale collectie
Collectiebeheersysteem | Ook dit jaar werkten we aan onze digitale infrastructuur, waarbij we de opslag van alle digitale bestanden verplaatsten. Het collectiebeheersysteem, waarin de archieven, genealogie, bibliotheek, beeldbank en het erfgoedregister staan, wordt vervangen door een nieuw programma. De database richten we opnieuw in en we zijn druk met het migreren van de collecties. Een aardige klus! We gaan over naar linked open data. Dat betekent dat onze verschillende collecties niet alleen met elkaar, maar ook met een wereldwijd netwerk van collecties en informatie verbonden kunnen worden. Onderzoekers kunnen zo gemakkelijk alles vinden over één specifiek thema. Of het nu in het archief, de bibliotheek, het erfgoedregister, of de beeldbank staat.
E-depot | In een e-depot slaan we digitaal archief op een duurzame manier op. De opname van bouwdossiers van de gemeente Leiden (1929-2010) in het e-depot gebeurt inmiddels door middel van een vastomlijnd proces. Vorig jaar was dit 8,6 TB, inmiddels staat er 30 TB aan bouwdossiers in het e-depot. Goed nieuws: dit jaar heeft de gemeente Oegstgeest zich bij het e-depot aangesloten en bereidden we ons voor op de aansluiting van de gemeente Katwijk.
Videotulen | Een ander belangrijke focus lag op het duurzaam archiveren van videotulen. Dat zijn zijn opnamen van raads- en commissievergaderingen. Bij de opnames worden ook documenten, informatie over de sprekers en de besproken onderwerpen vastgelegd. Ook waren we dit jaar betrokken bij een landelijke werkgroep om een metadatastandaard voor videotulen vast te stellen.
Erfgoed in kaart | De historische waardekaarten zijn nu te vinden onder een speciale interface – van Leidse makelij en uniek in zijn soort. De interactieve kaarten hebben een nieuw jasje gekregen en zijn vanaf nu downloadbaar. Klik op 'Erfgoed in Kaart' onderaan onze website om de kaarten te vinden. Hier ontdek je plekken in Leiden en omstreken uit het heden én verleden.
Automatiseren van digitale archieven | Aangeboden digitale archieven moeten een juiste structuur hebben en mogen geen virussen of corrupte bestanden bevatten. Daarom is het belangrijk dat deze archieven een controleproces doorlopen. Erfgoed Leiden nam een tool in gebruik om dit geautomatiseerd te kunnen doen.
Databases | De personendatabase op onze website bevat meer dan 7 miljoen namen. Bij sommige akten uit de periode 1575 tot 1811 waren namen ‘verstopt’ in een opmerkingenveld. Dit was bijvoorbeeld het geval bij de trouwakten. Vroeger had de database namelijk wel aparte velden voor de namen van de bruid en de bruidegom, maar niet voor de namen van de getuigen. Nu staan ook de namen van 240.579 getuigen overzichtelijk in de personendatabase. Gegevens van de getuigen bij een huwelijk vertellen meer over de relatie die mensen met elkaar hadden. Een getuige kies je namelijk niet zomaar. Het kan de buurman, de hospita, huiseigenaar, baas of voogd zijn, maar natuurlijk ook een familielid. Soms is deze informatie net het ontbrekende stukje in de stamboom. Het toevoegen van de getuigen is dus goed nieuws voor stamboomonderzoekers.
Archeologische gegevens in verzameldatabase | Archeologen vinden vaak sporen van onze voorouders. Ze verzamelen vondsten en gegevens voor tentoonstellingen en onderzoek. De gegevens belanden nu met een druk op de knop in onze verzameldatabase. Iedereen kan de data opvragen.
Onderzoeken en adviseren
Archeologie
Experts van Erfgoed Leiden en Omstreken begeleiden en adviseren de hele regio op het gebied van archeologie. Het aantal gegeven archeologische adviezen in 2022 bedroeg: Omgevingsdienst West-Holland: 241 | Noordwijk direct: 19 | Oegstgeest direct: 26 | Zoeterwoude direct: 9 | Leiderdorp direct: 31 | Leiden: 100
Sommige adviezen gingen over bijzondere projecten in de regio. We assisteerden de gemeente Noordwijk met de publieksvoorlichting over archeologische vondsten in de gemeente. De gemeente Oegstgeest kreeg hulp met het maken van een nieuwe archeologische waardenkaart.
Bijzondere vondst
Een lakenloodje uit een beerput
De Breestraat is waarschijnlijk de oudste straat van Leiden. Maar hoe oud is de Breestraat precies? En wanneer zijn de eerste huizen langs de straat gebouwd? Deze vragen houden ons al tientallen jaren bezig. 2022 was een jaar waarin archeologen een zeldzame kans kregen om hier onderzoek naar te doen. Achter de gevels van Breestraat 128-136 deed het team van IDDS archeologie een diepgravend onderzoek naar de oudste lagen van de stad.
Bijzondere vondst
Flessenpost in Noordwijk
Archeologen vonden bij een opgraving in Noordwijk een fles met een briefje er in. Op het briefje staat “1706 ... hieronder V voeten diep” en een tekening van een schatkistje en een dolk. Waarschijnlijk begroef iemand de fles met het briefje erin aan het begin van de 20ste eeuw. Die is nu weer teruggevonden. De vindplaats van de flessenpost is opmerkelijk: deze lag halverwege een middeleeuwse, met aarde opgevulde waterput.
Duurzaamheid
Adviezen en vergunningen | Het afgelopen jaar was er een constante stroom van aanvragen. De meeste aanvragen hebben betrekking op het isoleren. Met name het einde van het jaar kregen we vanwege de hoge energieprijzen veel vragen over duurzaamheid. Om de aanvragers op weg te helpen, maakten we voor de veel voorkomende vragen richtlijnen met afbeeldingen zoals voor achterzetramen, spouwmuurisolatie en bouwfysische analyses.
Ruimtelijke adviezen: 313 | Monumenten adviezen: 472 | Adviezen monument mbt ontvankelijkheid: 230
Erfgoed Leiden en Omstreken was in 2022 betrokken bij 460 duurzaamheidsadviezen:
- via de Groene menukaart ontvingen 120 Leidse huishoudens een door ons uitgeschreven duurzaamheidsadvies dat van toepassing was op hun woning, en via straat- en wijkavonden bereikten we nog eens 100 huishoudens;
- via de door ons beschikbaar gestelde Groene Menukaart Leiden stelden bewoners zelf 227 digitale adviezen samen. Van de uitgebrachte adviezen worden er gemiddeld twee of meer maatregelen daadwerkelijk toegepast en uitgevoerd;
- bij 23 huizen kwamen we op bezoek en hielpen we de bewoners met de eerste stappen op weg, een soort ‘energieadvies light’.
Wat we doen op het gebied van duurzaamheid stond dit jaar erg in de belangstelling, tot de landelijke media aan toe. De duurzaamheidsworkshops voor studenten tijdens de Orientation Week Leiden (OWL) werden goed bezocht en het Do It Yourself-filmpje heeft studenten hopelijk wat koude momenten bespaard. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) maakte een filmpje over Duurzaam Erfgoed van Erfgoed Leiden en Omstreken:
Vijf 'nieuwe' monumenten
Het Erfgoedregister kent sinds 4 oktober 2022 vijf ‘nieuwe’ Leidse monumenten. Een ensemble van drie panden ontworpen door architect Buurman, een voormalig pakhuis met autostalling en een woonhuis ontworpen door architect Jesse zijn toegevoegd aan het Erfgoedregister. Deze bijzondere monumenten hebben architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde en zijn van belang voor Leiden. Door het onderzoek bij de aanwijzingsprocedure weten we nu meer over de geschiedenis, bewoners én bedrijven die er gevestigd waren.
Bouw- en architectuurhistorie
Het aantal bouwhistorische onderzoeken in 2022 bedroeg: 47
Organisatie bouwhistorisch depot | Dit jaar startten we met de organisatie van ons depot voor de collectie Historische Bouwfragmenten. Twee stagiaires van de Reinwardt Academie maakten een beheerplan, inventariseerden de collectie en registreerden deze in een nieuwe database. We hopen deze collectie op korte termijn beschikbaar te stellen via onze website. Zo hebben we binnenkort niet alleen een van de weinige bouwhistorische depots in Nederland, maar ook een van de best georganiseerde. Hier zijn we trots op en we kijken ernaar uit om ons cultureel erfgoed op deze manier te behouden en verspreiden.
Inventarisatie en herwaardering jonge bouwkunst | Naast het reguliere bouw- en architectuurhistorische onderzoek, werkten we in 2022 energiek aan het inventariseren en (her)waarderen van de Leidse architectuur en stedenbouw uit jaren 1970 en 1980 (jonge bouwkunst). Doel van het onderzoek is om een goed beeld te krijgen van de cultuurhistorische waarden die de gebouwen uit deze periode hebben. Dat gaat zowel om projecten in de binnenstad als de buitenwijken van toen, zoals de Merenwijk en de Stevenshof. In de loop van 2023 delen we de uitkomsten ervan met de stad.
Waarderen dankzij het levend geheugen | Met behulp van partners en bewoners zijn belangrijke stappen gezet om de architectuur en stedenbouw uit die tijd beter te begrijpen. Dit is een opmaat naar een verantwoord omgaan met de Leidse bouwgeschiedenis uit de jaren 1970 tot 1980. Voor het vaststellen van de waarden gebruikten we een aanvullende nieuwe maatstaf: de waarden vanuit de gebruikershistorie. We spraken we het levend geheugen van de stad aan: de bewoners. We verzamelden bewonersverhalen op de donderdagmarkt van 19 mei in de Stevenshof. Zo ontdekten we wat bewoners zelf belangrijke plekken in hun wijk vinden en hoe ze deze gebruiken, zoals de wandelpaden en het wijkpark.
Subsidieregeling Historisch Stadsbeeld
- In 2022 telden we 6 aanvragen voor winkelpuisubsidies en 1 voor een bedrijfsgevel, die allemaal werden goedgekeurd;
- Kleurensubsidie is voor in totaal 14 gevels aangevraagd, waarvan er 12 zijn goedgekeurd;
- De subsidie voor historische objecten (o.a. historische stoepen) is 7 keer aangevraagd en goedgekeurd;
- Bij één project werd ook herstel van de historische reclame aangevraagd en goedgekeurd;
- Naast nieuwe aanvragen voerden we ook lopende aanvragen uit en onderzochten we winkelpuien ter voorbereiding op nieuwe subsidieaanvragen.
Historie in een nieuw klimaat | Dit jaar lieten een paar SHS-projecten zien hoe mooi schilderwerk in historische kleuren een meerwaarde kan geven. Met de steeds warmere zomers in het achterhoofd hebben we dit jaar historische zonwering onder de aandacht gebracht. Herstel of reconstructie hiervan is ook subsidiabel binnen de Subsidieregeling Historisch Stadsbeeld (SHS).
Restauratieproject
Tegels van Jamin op Hogewoerd 18
De bijzondere voorgevel van Hogewoerd 18 verkeerde in slechte staat. De jugendstilgevel uit 1905 heeft rijke details met verschillende materialen. Met behulp van subsidie is deze gevel hersteld. Verdwenen hardstenen ornamenten zijn teruggeplaatst. De kapotte geglazuurde stenen zijn vervangen voor nieuwe exemplaren. Bij de winkelpui is het ijzer, natuursteen en houtwerk hersteld en is de historische indeling weer te zien. De etalage werd voorzien van passend dubbel glas.
Leren en inspireren
Educatie
De schoolbezoeken aan onze bestaande programma’s kwamen weer langzaam op gang. Dit jaar verwelkomden we 3863 bezoekers (van jong tot oud) in het kader van educatie. Dat is een groot verschil met het jaar daarvoor (1375 bezoekers).
De Muren Hebben Oren | We sloten ons aan bij het landelijke project De Muren Hebben Oren, waarbij klassen uit twee verschillende wijken aan elkaar worden gekoppeld. De leerlingen interviewen samen iemand die de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt of die naar Nederland is gemigreerd. Een bezoek aan Erfgoed Leiden is onderdeel van dit project, waarbij migratie en diversiteit centraal staan.
Studenten en cursisten | Ook studenten weten ons steeds beter te vinden. In collegeverband, zoals bij het journalistiekproject van de Universiteit Leiden, maar ook tijdens de twee introductieweken voor internationale studenten (Orientation Week Leiden). In een drie weken durende ‘Take Over’ ging een vijftal studenten van de Reinwardt Academie juist voor óns aan de slag. Ze ontwikkelden een actieve gezinsspeurtocht door het oudste deel van Leiden. En wat waren we blij om de cursus Oud Schrift weer aan te bieden aan een zeer diverse groep van enthousiaste volwassenen!
Dienstverlening
Studiezaal
De studiezaal ging in 2022 voor het eerst sinds het begin van corona weer onbeperkt open. We ontvingen 2110 bezoekers. We kregen vanaf maart dan ook minder digitale vragen binnen dan we de afgelopen jaren gewend waren. Het populairste kanaal om ons te bereiken blijft in 2022 het antwoordformulier. Dat staat op onze website onder de knop voor de chat, wanneer die offline is.
In totaal kregen we 2477 vragen binnen, waarvan: 911 antwoordformulieren | 463 live chats | 565 mails via ons algemeen e-mailadres | 538 mails via ons studiezaaladres | 379 scanaanvragen
We ontvangen geregeld complimenten via de chat:
''Heel hartelijk dank. Ik herinner me nu dat mijn oma vertelde dat ze in haar jeugd in de buurt van de Herenstraat heeft gewoond. Echt super om via deze chat zo snel geholpen te worden!''
Bijzondere vondst
Bewijs van vroege hekserij
Het komt zo nu en dan voor dat een van onze studiezaalbezoekers op iets bijzonders stuit. Zo vond iemand dit jaar een vroeg geval van hekserij in een rekening van schout Adriaen van Poelgeest uit 1496. Ene Barbara Woutersdr. en een Alijt Machariusdr., beiden in Leiden geboren, werden beschuldigd van hekserij. Zij werden terechtgesteld omdat zij zich schuldig hadden gemaakt aan "fauderije ende toeverijen", oftewel duivelverering en toverij.
Bijzondere vondst
Familie van Rijn in het archief
Het crowdsourcing project 80.000 Minuten voor de indicering van het Oud Notarieel archief is afgelopen, maar er bleven nog onverwachte indexen in de boeken over. Een studiezaalmedewerker vond de naam Rembrandt van Rijn op (de scans van) een index van een register uit 1640. Dit werd de eerste vermelding in onze index ‘Zoek op Personen’ van deze beroemde in Leiden geboren schilder. Het ging om de afwikkeling van de testamenten van zijn ouders, en er bleken 2 notariële akten voor opgemaakt te zijn. Onder beide akten stonden de handtekeningen van Rembrandt, en die van zijn broers en zuster.
Bruiklenen
Museum de Lakenhal | Voor de tentoonstelling Misleiden in Museum De Lakenhal, te Leiden gaven we een stuk marmerbehang uit de bouwhistorische collectie in bruikleen, en uit het archief van de Leidsche Katoenmaatschappij v/h De Heijder & Co twee brieven van F. Driessen uit de jaren 1878 en 1879 met stalen en een stalenboek.
Nederlands Golfmuseum | Voor de tentoonstelling van Colf naar Golf in het Nederlands Golfmuseum in Afferden, leenden we een zogenaamde schotse kliek uit afkomstig uit de archeologische collectie.
Limburgs Museum | Voor de tentoonstelling Romeinen langs de Rijn en Maas in het Limburgs Museum te Venlo, zijn een schildhoes, terra sigillata-aardewerk met slaven/gevangen hierop afgebeeld, het bekende ruitermasker en de bronzen hand te zien. Ook allemaal afkomstig uit onze archeologische collectie.
Bezoekers
Samenwerken
Convenant Rotterdams Archief en Noord-Hollands Archief
In 2022 sloot Erfgoed Leiden en Omstreken een convenant met het Stadsarchief Rotterdam en het Noord-Hollands Archief. We bundelen onze krachten om de snelle ontwikkelingen in de archiefwereld bij te kunnen benen. Medewerkers gaan bij elkaar op bezoek om te kijken hoe een ander een probleem aanpakt: zo leren we van elkaar. Samen kijken we hoe we locatiegegevens aan onze data kunnen toevoegen. De pre-ingest software van Noord-Holland (software om digitale bestanden goed in een digitaal depot te krijgen) is ook voor ons heel bruikbaar. Deze samenwerking sluit andere archieven niet uit, de resultaten worden gedeeld en bij sommige projecten haken anderen aan.
Aansluiting Gemeente Oegstgeest
We breidden de samenwerking met de gemeente Oegstgeest uit. Naast adviestaken op het gebied van archeologie en educatie, beheren we nu ook de te bewaren archieven van Oegstgeest. Goed nieuws voor iedereen dit meer wil weten over de regionale geschiedenis. Het archief is nu samen met andere archieven uit de regio te vinden op één plek. Zo kunnen er nog meer kruisverbanden worden ontdekt in de regionale geschiedenis. Zoals over de beroemde medicus Herman Boerhaave, geboren in Voorhout, hoogleraar in Leiden, bewoner van Oud-Poelgeest in Oegstgeest en met een connectie met Huys te Warmont. Het Oegstgeester archief leverde al snel een bijzonder en actuele vondst op...
Nota Leids Religieus Erfgoed
In maart 2022 stelde de gemeenteraad de Nota Leids Religieus Erfgoed vast. Deze nota gaat in op de toekomst van de monumentale – historisch waardevolle gebedshuizen. In de nota staan de waarden van de gebouwen beschreven. Ook staan in de nota kaders voor eventuele toekomstige ontwikkelingen. De nota voorziet in een uitgebreide inventarisatie en waardenstelling van de gebedshuizen. De grote rijkdom aan gebouwen en interieur is daardoor zichtbaar.
Alle gebedshuizen zijn in beeld gebracht, maar de focus ligt (vanuit het oogpunt van erfgoed) op de monumentale – historisch waardevolle gebedshuizen. In de uitgebreide waarderingsmethodiek zijn diverse (cultuurhistorische en stedenbouwkundige) facetten meegenomen en is gebruik gemaakt van de input van eigenaren en de aanwezige kennis van Erfgoed Leiden en Omstreken. Hierdoor ontstaat inzicht in de aanwezige waarden. Deze zijn nooit zwart-wit, maar relatief ten opzichte van elkaar.
Voor het geval een toekomstige (gedeeltelijke) bestemmingswijziging aan de orde is, is het instrument van de transformatieladder in het leven geroepen. Bij eventuele herbestemming (waarbij bestemmingswijziging aan de orde is) vormen de in de nota opgenomen globale waarden een eerste vertrekpunt. In concrete gevallen moet dit altijd nog nader worden uitgewerkt.
Jongerenraad
In 2021 startte de Jongerenraad van Erfgoed Leiden en Omstreken. Hierin zitten enthousiaste jongeren (14-23 jaar) met veel interesse in geschiedenis en Leiden en de regio. De jongeren buigen ze zich over allerlei zaken: van de website, een online publieksactiviteit tot maatschappelijke kwesties. De raad geeft gevraagd en ongevraagd advies. Interesse of meer weten? Stuur ons dan een e-mail, dan sluizen wij dat door naar de raad zelf.
Isabelle en Simone deden bij Unity.NU een goed woordje over onze Jongerenraad. Want.. die zoekt versterking!
Meer ontdekken in ons verleden?
Op de hoogte blijven van onze activiteiten kan via de Erfgoed Leiden en Omstreken nieuwsbrief. In 2022 verstuurden we 9 keer een nieuwsbrief naar 1571 ontvangers (1.474 in 2021). Gemiddeld openden 52% van de ontvangers de nieuwsbrief.
De Vondst van de Week blijft actueel en populair. Met deze rubriek brengen we ontdekkingen in de stad én de regio onder de aandacht.
Op social media plaatsen we elke week berichten over ons werk. Volg ons op Facebook, Twitter, Instagram en LinkedIn.